پیامدهای خشونت خانوادگی

باوجود دگرگونی در ساختار خانواده و نقش ­های خانوادگی، بی ­تردید خانواده هم­چنان یکی از نهادهای اصلی جامعه به­ شمار می­رود. اهمیت خانواده از این­روست که نه تنها محیط مناسبی برای همسران به ­شمار می­آید بلکه وظیفه­ تربیت نسل­ های آتی را نیز بر عهده دارد. به ­عبارتی می­توان گفت؛ هنجار سازی و مقابله با ناهنجاری ­ها از خانواده آغاز می­گردد. وجود خانواده از آن جهت ضروری است که شخصیت انسان ساخته نمی­شود مگر از طریق فرآیند اجتماعی شدن که بنیان و اساس آن از خانواده است، آن­جا کارخانه­ ایی است که شخصیت انسانی تولید می­کند.

ایفای بهینه این کاردکردها نه تنها برای بقا خانواده ضروری است بلکه در درازمدت برای انسجام اجتماعی نیز ضروری می­باشد. آسیب­ هایی نظیر: خودکشی، اختلافات زناشویی، طلاق، دختران فراری و خشونت بنیان خانواده را در معرض خطر قرار داده است. در این میان، خشونت خانوادگی پدیده ­ای است که روابط سالم خانوادگی را که برای تحکیم خانواده و رشد و پرورش انسان ضروری است، متزلزل ساخته و بعضا از بین می­برد.

اشکال و انواع مختلفی از خشونت خانوادگی وجود دارد که گستره آن از نزاع بین والدین، خواهران و برادران آغاز و حتا تا قتل یکی از افراد خانواده کشیده می­شود. به­ طورکلی خشونت­ های خانوادگی را می­توان به:

 ۱- همسرآزاری، ۲- فرزند آزاری، ۳- والدین­ آزاری ۴- سالمند آزاری تقسیم نمود.

آن چه مسلم است در بین انواع مختلف خشونت خانوادگی، همسرآزاری بیش­ترین سهم را دارد که اغلب در محیط های خلوت و خصوصی خانواده رخ می­دهد. این نوع خشونت در جامعه پیامدهای نامطلوب و جبران­ ناپذیری را برجای می­گذارد از جمله:

۱- مهم­ترین اثر نامطلوب خشونت (همسرآزاری) خدشه وارد کردن به کرامت انسانی زنان است، چراکه اعمال خشونت علیه زنان منافی حیثیت آن­ها می­باشد و برخورداری زنان را از حقوق بشری و آزادی­ های بنیادین نقض یا تضییع می­کند و تجاوزی آشکار به بهره­مندی زنان از آزادی­ های اساسی محسوب می­شود که بالطبع مانعی فرا روی اهداف برابری، توسعه و صلح می­باشد.

۲- از دیگر عواقب همسرآزاری، ایجاد ترس و عدم امنیت در زندگی زنان می­باشد. باتوجه به این­که خشونت علیه زنان چه در خانواده (خصوصی) چه در جامعه (عمومی) تجلی مناسبات نابرابر میان زنان و مردان در برخورداری از قدرت می­باشد، و به­ عنوان یکی از ساز و کارهایی محسوب می­شود که زنان را وادار به پذیرش موقعیتی فروتر از مردان می­کند. ترس از خشونت سبب می­شود، زنان نتوانند مشارکتی کامل، فراگیر و همه جانبه را در زندگی اجتماعی و جامعه داشته باشند.

۳- خانواده ­هایی که خشونت در آن­ها وجود دارد، فرزندانی مستبد، بدون اعتماد به­ نفس و نابهنجار پرورش می­دهند و بزرگسالان نیز در محیط کار، رفتار نا­هنجار اجتماعی داشته و در مقایسه با دیگران از کارایی کمتری برخوردارند. به­ علاوه این افراد در روابط اجتماعی از خود تزلزل و عدم اطمینان نشان می­دهند و تمایل زیادی به خودکشی و روی آوردن به مواد مخدر دارند.

مطالعات در این زمینه، ­که چه کسانی، چگونه و با چه انگیزه­­­ای مورد خشونت و آزار قرار می­گیرند و عوامل موثر بر آن چه چیزهایی می­باشند، یکی از ضرورت­ های اجتناب­ ناپذیر برای پیشگیری و درمان این معضل­ اجتماعی به­ شمار می­آید. باید دقت کرد که جامعه­ ای سالم و نتیجه و برآمده از خانواده ­ای سالم می­باشد، و خشونت­ های خانوادگی سبب می­شود که انسان در روابط اجتماعی خود با دیگران رفتار ناب­هنجار داشته باشد و حتی برای افرادی که از مقوله خشونت دورند و از آن ذهنیتی ندارند، مشکلاتی به­ وجود آورد.